Hukuksal anlamda nafaka, mahkemece nafaka yükümlüsü olarak belirlenen kişi ya da kişilerce, kanunda öngörülen koşulların oluşması halinde ödenmesi gereken miktarı ve koşulları hakim tarafından belirlenen parasal katkıyı ifade eder.
Nafaka alabilmek için bir mahkeme kararına ihtiyaç vardır. Mahkemece nafaka ara karar ya da nihai karar ile hükmedilecektir.
Nafaka Yükümlüsü: mahkeme kararında nafakayı ödemekle yükümlü tutulan kişiyi ifade eder.
Nafaka Alacaklısı: Mahkemece lehine nafaka verilmesine karar verilen kişidir. Çocuklar için tedbir ve iştirak nafakasına hükmedilirken genel itibariyle “çocuk için” veya “çocuklar yararına kullanılmak üzere” şeklinde belirtilerek nafaka yükümlüsü tarafından velayet hakkına sahip eşe ödenmesine karar verilir.
Nafaka Yükümlülüğünün İhlal Edilmesi Halinde Ne Yaparız?
Nafaka yükümlüsünün, icraya konu edilmiş bulunan bir nafaka kararına dayalı nafakayı ödememesi halinde nafaka yükümlülüğünün ihlali söz konusu olur.
Nafaka yükümlüsünün, nafakayı ödeyinceye kadar 3 ay hapis yaptırımı ile zorlanması için açılan davaya nafaka yükümlülüğünün ihlali davası (şikayeti) denir.
Nafaka yükümlülüğü her ne kadar Aile Hukukuna ilişkin bir husus ise de; bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde yaptırımı İcra ve İflas Kanunu‘nda düzenlenmiştir.
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’n 344. maddesinde:
Nafakaya ilişkin kararlara uymayanların cezası
Madde 344 –
Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir.
Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.
şeklinde düzenlenmiştir.
Nafaka yükümlülüğünün ihlali suçunun oluşması için gereken koşulları sıralayacak olursak;
Öncelikle ara karar ya da mahkeme ilamına dayanan bir nafakaya hükmedilmelidir.
Ödenmeyen(aylık) nafaka borcuna ilişkin icra takibi başlatılmalıdır.
Ödeme emri borçlu tarafından tebellüğ edilmelidir.(Borçluya ödeme emri tebliğ edilmiş olmalıdır.)
Ödeme emrini tebliğ alan borçlu, buna rağmen ödeme yapmamalıdır. (nafaka borcunu yerine getirmemeli)
En az 1 aylık nafaka borcu birikmelidir.
Ödenmeyen nafaka alacağı “aylık nafaka” şeklinde olmalıdır. (birikmiş nafaka alacağı bu kapsamda değerlendirilmez)
Nafaka Yükümlülüğünün İhlali Suçunda Dava Zamanaşımı
Nafaka Yükümlülüğünün ihlali konusunda yasada açık bir dava zamanaşımı süresi bulunmamaktadır.
İcra ve İflas Kanunu 347. maddesinde “Bu Bapta yer alan fiillerden dolayı şikâyet hakkı, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl geçmekle düşer.” hükmü yer almaktadır.
Şu halde Nafakaya ilişkin Kararlara uymama şikayetinde zamanaşımı süresi 3 aydır.
Peki bu ne anlama gelir?
Siz en fazla 3 aylık nafakanızın ödenmemesi nedeniyle şikayetçi olabilirsiniz. Diyelim ki, Ocak ayında icra takibi ile nafaka alacağınızı talep ettiniz. Temmuz ayı dolmasına rağmen hiçbir ödeme yapılmadı. Bu takdirde şikayetinizde Ocak ayından itibaren değil sadece Mayıs, Haziran ve Temmuz ayının nafakalarının ödenmediğinden bahisle şikayetçi olabilirsiniz. Şubat ayı ya da Mart ayı nafakası ödenmediğinden şikayetçi olamazsınız. Çünkü bu aylara ilişkin zamanaşımı süresi dolmuş bulunmaktadır.
Yargılama Süreci
Şikayet dilekçesini alan İcra (Ceza) Mahkemesi hem şikayetçiye (nafaka alacaklısı) hem de sanığa (nafaka borçlusu) tebligat gönderir. Bu tebligat meşruhatlı olmak zorundadır.
Sanık eğer başka bir yerde ikamet ediyor ise istinabe (Talimat) yoluyla sorguya çekilir. Örneğin, Ankara İcra Ceza Mahkemesi’nce, Diyarbakır ilinde ikamet eden sanığın sorgusunun yapılması için Diyarbakır İcra (Ceza) Mahkemesi’ne talimat yazılır. Talimatta sanığın celp edilerek sorgusunun yapılması istenir. Diyarbakır İcra (Ceza) Mahkemesi’nce sanığın savunmasının alınması için talimat duruşma günü belirlenerek sanığın duruşmada hazır edilmesi için çağrı kağıdı gönderilir.
Sanık veya vekil tayin ettiği avukatı duruşmaya gelmez ise yokluğunda yargılama yapılır ve karara bağlanır.
Sanığın duruşmaya bizzat gelmesi kural olarak gerekmemektedir. Kendisini bir vekil ile temsil ettirmesi mümkündür. İcra-iflas Suçları bakımından böyle bir özellik bulunmaktadır. Kendisini vekil ile temsil ettiren sanığın duruşmaya gelmesi zorunlu değildir.
Şikayetçi belirlenen bu duruşma gün ve saatinde duruşma salonunda hazır bulunmaz, geçerli bir mazeret bildirmez ve duruşmada kendisini bir vekil ile temsil ettirmez ise şikayetçinin şikayet hakkı düşer.
Bu durumda sanık hakkındaki dava düşmüş olacaktır. Böyle bir hak kaybı ile karşılaşmamak için mutlaka bir avukattan hukuki hizmet almanızı öneririz.
Şikayetçinin duruşmada ya da yargılamanın herhangi bir evresinde, kararın kesinleşmesinden sonra hatta sanığın hapsen tazyik kararının infazına başlandıktan sonra bile, şikayetinden vazgeçmesi mümkündür.
Karar verilinceye kadar şikayetçi şikayetinden vazgeçerse İcra Ceza Mahkemesi sanık hakkında düşme kararı verecektir. Sanık hakkındaki dava düşmüş olacaktır.
Kararın kesinleşmesinden sonra sanık şikayetinden vazgeçerse bu takdirde mahkemece “Ek Karar” verilmek suretiyle düşme kararı verilecektir. Sanık bu arada cezaevine alınmış ise bu takdirde sanığın derhal tahliyesine karar verilir.
Sanık, yargılamanın herhangi bir evresinde, kararın kesinleşmesinden hatta sanığın hapsen tazyik kararının infazına başlandıktan sonra bile, nafaka borcunu ödemesi halinde sanık hakkında düşme kararı verilecektir.
Sanık tarafından, hakkındaki davada karar verilinceye kadar nafaka borcunun ödenmesi halinde İcra Ceza Mahkemesi sanık hakkında düşme kararı verecektir. Sanık hakkındaki dava düşmüş olacaktır.
Kararın kesinleşmesinden sonra nafaka borcu ödenir ise bu takdirde mahkemece “Ek Karar” verilmek suretiyle düşme kararı verilecektir. Sanık bu arada cezaevine alınmış ise bu takdirde sanığın derhal tahliyesine karar verilir.
Bu yazımızda; nafaka ödenmez ise ne olur?, nafakayı ödemeyen borçlu için hapis yaptırımı var mıdır? ve benzeri soruları genel hatları ile, nafaka borcunun ihlali başlığı altında yanıtlamaya çalıştık.
Comments